Đa khoa phổ cậpTin nổi bật
HỎI ĐÁP VỀ VIÊM GAN B VÀ TIÊM PHÒNG VIÊM GAN B
Ths.Bs. Lê Thị Huệ
1. Viêm gan B là gì?
Viêm gan B là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B gây ra. Viêm gan B có thể diễn tiến từ một bệnh nhẹ kéo dài vài tuần đến một bệnh nghiêm trọng suốt đời.
• Viêm gan B cấp tính là bệnh lý cáp tính xảy ra trong vòng 6 tháng đầu tiên sau khi tiếp xúc với virus viêm gan B. Nhiễm trùng cấp tính có thể ở mức độ nghiêm trọng từ một bệnh nhẹ với một vài hoặc không có triệu chứng đến một tình trạng nghiêm trọng cần nhập viện. Một số người, đặc biệt là người lớn, cơ thể tự loại bỏ virus mà không cần điều trị. Những người này tự tạo kháng thể miễn dịch chống lại virus và không bị nhiễm vi-rút viêm gan B một lần nữa. Nhiễm trùng cấp tính có thể – nhưng không phải lúc nào cũng – dẫn đến nhiễm trùng mãn tính.
• Viêm gan B mãn tính là một bệnh nhiễm trùng suốt đời với virus viêm gan B. Theo thời gian, viêm gan B mãn tính có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm tổn thương gan, xơ gan, ung thư gan và thậm chí tử vong
2. Viêm gan B lây lan như thế nào?
Vi-rút viêm gan B lây lan khi máu, tinh dịch hoặc chất dịch cơ thể khác bị nhiễm vi-rút viêm gan B xâm nhập vào cơ thể của người không bị nhiễm bệnh. Mọi người có thể bị nhiễm vi-rút từ:
• Sinh nở (lây từ mẹ bị nhiễm sang con trong khi sinh)
• Quan hệ tình dục với bạn tình bị nhiễm bệnh
• Dùng chung kim tiêm, ống tiêm hoặc dụng cụ pha chế thuốc
• Chia sẻ vật dụng như bàn chải đánh răng, dao cạo râu hoặc thiết bị y tế như máy theo dõi glucose với người bị nhiễm bệnh
• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc vết loét mở của người bị nhiễm bệnh
• Tiếp xúc với máu từ kim tiêm hoặc dụng cụ sắc nhọn khác của người bị nhiễm bệnh
Virus viêm gan B không lây lan qua thực phẩm hoặc nước, dùng chung dụng cụ ăn uống, cho con bú, ôm, hôn, nắm tay, ho hoặc hắt hơi.
3. Ai có nguy cơ mắc bệnh viêm gan B?
Mặc dù bất cứ ai cũng có thể bị viêm gan B, một số người có nguy cơ cao hơn:
• Trẻ sơ sinh bị nhiễm mẹ
• Những người tiêm chích ma túy hoặc dùng chung kim tiêm, ống tiêm hoặc các thiết bị ma túy khác
• Đối tác tình dục của người bị viêm gan B
• Đàn ông có quan hệ tình dục với nam giới
• Những người sống với một người bị viêm gan B
• Nhân viên y tế và an toàn công cộng tiếp xúc với máu trong công việc
• Bệnh nhân chạy thận nhân tạo
4. Nếu tôi đã bị nhiễm vi rút viêm gan B trong quá khứ, tôi có thể bị nhiễm lại không?
Nếu bạn đã bị nhiễm viêm gan B trong quá khứ và virus đã được loại bỏ, bạn không thể bị nhiễm lại. Khi bạn loại bỏ vi rút viêm gan B, bạn có các kháng thể bảo vệ bạn khỏi bị nhiễm bệnh trở lại. Kháng thể bảo vệ cơ thể khỏi bệnh bằng cách gắn vào virus và tiêu diệt nó. Tuy nhiên, một số người, đặc biệt là những người bị nhiễm bệnh trong thời thơ ấu, vẫn bị nhiễm bệnh suốt đời vì họ không bao giờ loại bỏ virus khỏi cơ thể. Bạn có thể xét nghiệm máu để biết mình đã từng bị nhiễm hoặc vẫn đang bị nhiễm vi rút viêm gan B.
5. Vắc-xin viêm gan B có an toàn không?
Có, vắc-xin viêm gan B là an toàn. Đau nhức tại chỗ tiêm là tác dụng phụ phổ biến nhất được báo cáo. Như với bất kỳ loại thuốc nào, có những phản ứng sau tiêm từ nhẹ đến nghiêm trọng có thể xảy ra sau khi tiêm vắc-xin. Do đó bạn cần lựa chọn những trung tâm y tế có dự kiểm soát kĩ lưỡng khi đi tiêm vắc xin
6. Nếu tiêm thêm 1 liều vắc xin hoặc tiêm lại toàn bộ phác đồ thì có hại không?
Không. Tiêm thêm vắc xin viêm gan B không gây hại. Một liều tăng cường làm tăng thêm hiệu quả của việc tạo kháng thể. Liều tăng cường chỉ được khuyến nghị trong một số trường hợp nhất định và nhu cầu về liều tăng cường được xác định bằng xét nghiệm máu tìm kháng thể bề mặt viêm gan B (kháng HBs).
7. Có thể tiêm ngừa viêm gan B cùng lúc với các loại vắc xin khác hay không?
Được. Việc này chưa có nghiên cứu nào chứng minh là có hại, và cũng được cho phép trong khuyến cáo của các nhà sản xuất vắc xin
8. Liều đầu tiên tiêm của một nhà sản xuất , liều thứ hai tiêm của nhà sản xuất khác được không?
Được. Nhưng khi khả thi, nên sử dụng vắc-xin của cùng một nhà sản xuất để hoàn thành phác đồ. Tuy nhiên, không nên hoãn tiêm chủng khi không rõ nhà sản xuất vắc-xin được sử dụng trước đó hoặc khi không có vắc-xin từ cùng một nhà sản xuất.
9. Có cần xét nghiệm máu trước khi tiêm viêm gan B không?
Có 3 loại xét nghiệm huyết thanh sàng lọc HBV (HBsAg, kháng thể kháng KN bề mặt Anti – HBsAg và kháng thể kháng nguyên lõi Anti – HBc) để mọi người có thể được phân loại vào nhóm thích hợp và được khuyến cáo tiêm phòng, tư vấn và liên kết để chăm sóc và điều trị
Những người nên làm xét nghiệm
• Những người sinh ra ở các quốc gia có tỷ lệ nhiễm HBV từ 2% trở lên
• Người đồng tính
• Người tiêm chích ma túy
• Người nhiễm HIV
• Tiếp xúc gia đình và tình dục với người nhiễm HBV
• Những người cần điều trị ức chế miễn dịch
• Những người bị bệnh thận giai đoạn cuối (bao gồm cả bệnh nhân chạy thận nhân tạo)
• Người hiến máu và mô
• Những người có nồng độ alanine aminotransferase tăng cao ( > 19 IU/L đối với nữ và > 30 IU/L đối với nam)
• Phụ nữ có thai (chỉ nên dùng HBsAg)
• Trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HBV (HBsAg và anti-HBs chỉ được khuyến nghị)
10. Có thể tiêm vắc-xin viêm gan B trong khi mang thai hoặc cho con bú?
Vắc-xin viêm gan B không chứa vi-rút sống, do đó, cả thai kỳ và cho con bú đều không được coi là chống chỉ định tiêm vắc-xin cho phụ nữ. Trên cơ sở kinh nghiệm hạn chế, không có nguy cơ rõ ràng về tác dụng phụ đối với thai nhi phát triển khi vắc-xin viêm gan B được tiêm cho phụ nữ mang thai. Trong khi đó, nhiễm HBV mới ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến bệnh nặng cho mẹ và nhiễm trùng mãn tính cho trẻ sơ sinh. Do đó, Phụ nữ mang thai có nguy cơ nhiễm HBV trong thai kỳ cần được cân nhắc tiêm vắc-xin và tư vấn về các phương pháp khác để ngăn ngừa nhiễm HBV. Phụ nữ mang thai có thể tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan B nếu họ:
• đã có nhiều hơn một bạn tình trong 6 tháng trước đó,
• đang được đánh giá hoặc điều trị nhiễm trùng lây qua đường tình dục,
• đã sử dụng thuốc tiêm gần đây hoặc hiện tại, hoặc
• đã có bạn tình dương tính với HBsAg.
11. Hiệu quả bảo vệ của vắc-xin viêm gan B kéo dài bao lâu?
Các nghiên cứu chỉ ra rằng trí nhớ miễn dịch vẫn còn nguyên trong ít nhất 30 năm ở những người khỏe mạnh bắt đầu tiêm vắc-xin viêm gan B khi > 6 tháng tuổi. Vắc-xin bảo vệ lâu dài chống lại bệnh lâm sàng và nhiễm vi-rút viêm gan B mãn tính. Miễn dịch tế bào dường như vẫn tồn tại mặc dù nồng độ kháng thể có thể trở nên thấp hoặc giảm xuống dưới mức phát hiện được.
Tài liệu tham khảo:
https://www.cdc.gov/hepatitis/hbv/bfaq.html