Nghiên cứu đánh giá hiệu quả của vắc xin Pfizer-BioNTech COVID-19 trong việc giảm lây nhiễm tại hộ gia đình

Người dịch: Quang Tiến

Đại dịch COVID-19, gây ra bởi một chủng vi rút lây qua đường hô hấp mới  – vi rút corona 2 (SARS-CoV-2). Chúng gây hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng – ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và kinh tế trên toàn thế giới.

Các nhà khoa học đã cố gắng chế tạo vắc-xin COVID-19 nhanh nhất có thể và một số vắc-xin đã nhận được phê duyệt sử dụng khẩn cấp (EUA) từ các cơ quan quản lý toàn cầu khác nhau. Ở nhiều quốc gia, các chương trình tiêm chủng đã bắt đầu và các nhà nghiên cứu tin rằng tiêm chủng toàn cầu nhanh chóng sẽ là chìa khóa để ngăn chặn đại dịch.

Bên cạnh việc tạo ra sự bảo vệ trực tiếp chống lại vi rút SARS-CoV-2, vắc-xin cũng có thể mang lại những lợi ích gián tiếp ở cấp độ quần thể. Nếu vắc-xin ngăn ngừa sự lây nhiễm vi rút từ những người đã được tiêm chủng chưa bị nhiễm vi rút sang những người khỏe mạnh và dễ bị bệnh, nó có thể giúp ngăn chặn nhanh chóng đại dịch đang diễn ra.

Những người được tiêm chủng có thể lây nhiễm COVID-19 cho người khác không?

Hiện tại, có rất ít nghiên cứu cho thấy tác động của việc tiêm vắc-xin đối với sự lây nhiễm SARS-CoV-2. Trong những nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra sự giảm lây nhiễm trong các hộ gia đình và trong số các nhân viên y tế được tiêm chủng. Ngoài ra, các nghiên cứu trước đây cũng đã báo cáo rằng vắc-xin có thể làm giảm tải lượng vi rút trong đường hô hấp trên của bệnh nhân COVID-19, do đó làm giảm khả năng lây nhiễm vi rút.

Một nghiên cứu gần đây thực hiện trên 550.000 hộ gia đình ở Anh cho thấy cả vắc-xin ChAdOx1 nCoV-19 và BNT162b2 đều có thể làm giảm 40 – 50% sự lây nhiễm từ các thành viên gia đình đã được tiêm chủng và bị nhiễm bệnh so với các thành viên không được tiêm chủng.

Đánh giá tác dụng của vắc–xin đối với sự lây nhiễm vi rút

Do tỷ lệ lây nhiễm thứ phát cao giữa các thành viên trong hộ gia đình, các nhà khoa học cho rằng đây là mô hình lý tưởng để đánh giá sự lây nhiễm vi rút và ảnh hưởng của việc tiêm chủng đối với sự lây lan của dịch bệnh.

Một nghiên cứu mới đã được công bố trên medRxiv, tập trung vào hiệu quả của vắc-xin BNT162b2 bằng cách nghiên cứu tính nhạy cảm đối với sự lây nhiễm của một cá nhân đã được tiêm chủng. Các nhà nghiên cứu cũng đã nghiên cứu ảnh hưởng của vắc-xin đối với sự lây nhiễm vi rút. Trong nghiên cứu này, đối tượng nghiên cứu đã được tiêm vắc xin BNT162b2, dựa trên công nghệ mRNA của Pfizer-BioNTech.

Dữ liệu được lấy từ Cơ quan Y tế Maccabi (MHS), cơ sở y tế lớn thứ hai ở Israel. Dữ liệu bao gồm thông tin nhân khẩu học và các chi tiết tương tác liên quan đến chăm sóc sức khỏe.

Các tác giả của nghiên cứu này đã thu thập dữ liệu trong khoảng thời gian từ ngày 15/6/2020 đến ngày 24/3/2021. Dữ liệu bao gồm thông tin về 2.305.704 thành viên trong 1.275.015 hộ gia đình. Các nhà nghiên cứu quan sát thấy rằng trong nhóm này, 1.276.311 thành viên đã hoàn thành tiêm chủng, tức là họ đã được tiêm hai liều BNT162b2. Tổng cộng có 8,3% số người bị nhiễm SARS-CoV-2, trong đó 4.141 người được phát hiện bị nhiễm ngay cả sau khi tiêm hai liều vắc-xin. Các tác giả tập trung phân tích các hộ gia đình có ít nhất một bệnh nhân COVID-19 và có nhiều hơn hai thành viên khác trong gia đình.

Để xác định tỷ lệ lây nhiễm, các nhà khoa học đã quan sát thời điểm một thành viên trong hộ gia đình bị nhiễm bệnh và thời gian người đó có thể lây nhiễm cho người khác. Họ đã phối hợp hai mô hình phân tích sống sót, bao gồm một mô hình lây nhiễm cơ học và một mô hình hồi quy, để ước tính hiệu quả của vắc-xin chống lại tính nhạy cảm đối với sự nhiễm bệnh và khả năng dễ lây nhiễm.

Các mô hình này ước tính vắc-xin đạt 80-88% hiệu quả chống lại tính nhạy cảm đối với nhiễm COVID-19 (VES), ở những người đã tiêm hai liều vắc-xin. Hiệu quả của vắc-xin chống lại khả năng dễ lây nhiễm (VEI) là 41,3%. Ngoài ra, hiệu quả tổng thể của vắc xin chống lại sự lây nhiễm (VET) được phát hiện là 88,5%.

Những thách thức phải đối mặt khi thực hiện nghiên cứu này

Các tác giả đã nêu ra một số khó khăn mà họ gặp phải khi thực hiện nghiên cứu này, chẳng hạn như thiếu thông tin quan trọng về số thành viên thực sự trong gia đình bị nhiễm bệnh và thời gian dễ lây nhiễm cho người khác. Để khắc phục vấn đề này, họ đã lấy mẫu từ ba phân phối muộn được tham số hóa từ các nghiên cứu trước đó để điều chỉnh tình trạng lây nhiễm của từng cá thể theo thời gian.

Một khó khăn khác là phân loại sai dữ liệu do loại trừ các ứng viên bị nhiễm bệnh nhưng không được xét nghiệm COVID-19. Tuy nhiên, điều này không có nhiều tác động đến phân tích của họ vì mục tiêu chính của nghiên cứu này là đánh giá mức độ giảm nguy cơ lây nhiễm sau tiêm chủng, chứ không phải đánh giá nguy cơ lây nhiễm từ cộng đồng so với lây nhiễm từ các thành viên trong hộ gia đình bị nhiễm bệnh.

Kết luận

Các tác giả của nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả của vắc xin Pfizer-BioNTech (hoặc BNT162b2) trong việc cung cấp sự bảo vệ đáng kể chống lại tính nhạy cảm đối với sự lây nhiễm và giảm tỷ lệ lây nhiễm COVID-19 giữa các thành viên trong gia đình. Do đó, kết quả này cho thấy tầm quan trọng của việc tiêm chủng nhanh chóng, cho cả đối tượng có nguy cơ cao và nguy cơ thấp, trong việc bảo vệ quần thể dân cư và tiến tới đạt được miễn dịch cộng đồng.

Nguồn: news-medical.net