Nghiên cứu mới về mối liên hệ giữa isotretinoin và nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần
Người dịch: Quang Tiến
Theo một nghiên cứu thuần tập hồi cứu quy mô lớn được công bố trên Tạp chí British Journal of Dermatology, việc sử dụng isotretinoin để điều trị mụn trứng cá không liên quan đến tình trạng tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần so với việc sử dụng kháng sinh đường uống.
Bác sĩ Seena Fazel, MBChB, khoa tâm thần học, Đại học Oxford, Vương quốc Anh, và các đồng tác giả của nghiên cứu cho biết mặc dù đã có báo cáo về các trường hợp rối loạn tâm thần nghiêm trọng liên quan đến liệu pháp isotretinoin điều trị bệnh nhân mụn trứng cá, nhưng “bằng chứng được đưa ra còn chưa rõ ràng và không thể dùng để kết luận”, và nhiều nghiên cứu thì chỉ ở quy mô nhỏ.
Kết quả nghiên cứu của họ cho thấy isotretinoin mang đến hiệu quả bảo vệ chống lại các rối loạn tâm thần, đặc biệt khi so sánh với việc sử dụng kháng sinh uống để điều trị mụn trứng cá.
Trong nghiên cứu, các nhà điều tra đã xem xét hồ sơ sức khỏe điện tử (2013-2019) từ hệ thống dữ liệu TriNetX chủ yếu tại Hoa Kỳ của những bệnh nhân mụn trứng cá ở độ tuổi 12-27 đã được theo dõi trong vòng 1 năm sau khi cấp thuốc.
Đối tượng nghiên cứu được chia thành 4 nhóm: bệnh nhân được kê đơn isotretinoin (30.866), kê đơn kháng sinh đường uống (44.748), kê thuốc bôi mụn trứng cá tại chỗ (108.367) và không được kê đơn bất kỳ phương pháp điều trị nào (78.666). Chỉ tiêu đánh giá chính là chẩn đoán rối loạn tâm thần (loạn thần, rối loạn tâm trạng, lo lắng, nhân cách, hành vi và giấc ngủ; và tự làm hại bản thân không gây tử vong) trong vòng 01 năm kể từ khi điều trị.
Sau khi sử dụng phương pháp ghép điểm xu hướng để điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu tại thời điểm bắt đầu nghiên cứu, các nhà điều tra xác định được tỷ số OR (odds ratio) của các rối loạn tâm thần bất kỳ giữa bệnh nhân mụn trứng cá được điều trị bằng isotretinoin và bệnh nhân uống thuốc kháng sinh là 0,80 (95% CI, 0,74-0,87); và bệnh nhân dùng thuốc bôi trị mụn là 0,94 (95% CI, 0,87 – 1,02); và bệnh nhân không được chỉ định thuốc trị mụn là 1,06 (95% CI, 0,97 – 1,16).
Các tác dụng phụ của isotretinoin – chẳng hạn như nhức đầu, khô miệng và mệt mỏi – ở nhóm bệnh nhân dùng isotretinoin phổ biến hơn so với ba nhóm còn lại.
Các tác giả kết luận isotretinoin không liên quan độc lập đến các rối loạn tâm thần nghiêm trọng ở cấp độ dân cư. Họ viết “Chúng tôi quan sát thấy mối liên hệ nhất quán giữa việc gia tăng mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá theo từng chỉ định điều trị mụn trứng cá khác nhau và tỷ lệ mắc các rối loạn tâm thần, nhưng các phát hiện cho thấy việc tiếp xúc với isotretinoin không làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần nhiều hơn so với kháng sinh đường uống”.
Họ cho biết thêm, việc điều trị bằng Isotretinoin “dường như làm giảm nguy cơ rối loạn tâm thần nghiêm trọng liên quan đến mụn trứng cá mức độ từ trung bình đến rất nặng”.
Cộng đồng da liễu rất quan tâm đến tác động của isotretinoin đối với sức khỏe tâm thần và bác sĩ Fazel nói với Medscape Medical News “Tôi nghĩ về mặt lâm sàng, tình trạng mụn của bệnh nhân được cải thiện khi sử dụng isotretinoin cho nên sức khỏe tâm thần của họ cũng được cải thiện”.
Khi được yêu cầu nhận xét về kết quả nghiên cứu, Bác sĩ John Barbieri, MBA, giám đốc Phòng khám Trị liệu Mụn trứng cá Nâng cao, Bệnh viện Phụ nữ Brigham, Boston, đã khen ngợi thiết kế của thử nghiệm.
“Một trong những điểm mạnh của nghiên cứu này là họ sử dụng một kỹ thuật được gọi là ghép điểm xu hướng, làm cho các nhóm bệnh nhân trở nên tương đồng về các đặc điểm nên giảm thiểu rủi ro gây nhiễu và sai lệch trong nghiên cứu. Một ưu điểm khác là nhận thức về tác động của mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá đối với các rối loạn tâm thần, bởi vì chúng ta biết bản thân mụn trứng cá có liên quan đến trầm cảm, nguy cơ tự tử và các rối loạn tâm thần”.
Ông nói thêm “So sánh với một nhóm bệnh nhân mụn trứng cá và được điều trị bằng kháng sinh đường uống “là một cách hay để giải quyết tình trạng bị gây nhiễu theo mức độ nghiêm trọng và theo chỉ định”. Những bệnh nhân được chỉ định thuốc kháng sinh thường bị mụn trứng cá nặng hơn. Họ có thể không bị mụn nặng như bệnh nhân được chỉ định isotretinoin, nhưng đó là một cách tiếp cận tốt để tính đến mức độ trầm cảm và các rối loạn tâm thần cơ bản ở những bệnh nhân mụn trứng cá. Tôi nghĩ việc cân nhắc vấn đề trên là một ưu điểm thực sự của nghiên cứu này”.
Tuy nhiên, mặc dù nghiên cứu này cho thấy isotretinoin làm giảm nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần quá mức do bị mụn trứng cá mức độ từ trung bình đến nặng, nhưng không loại trừ khả năng một vài bệnh nhân có thể mắc các rối loạn tâm thần khi sử dụng isotretinoin.
Bác sĩ Barbieri cảnh báo “Mặc dù ở cấp độ dân cư, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng những dữ liệu này, tuy nhiên tôi nghĩ rằng một số bệnh nhân có thể phản ứng đặc biệt, không thể đoán trước với isotretinoin như cáu kỉnh, trầm cảm hoặc những thay đổi tâm trạng khác. Do mối liên hệ của bản thân mụn trứng cá và các bệnh về sức khỏe tâm thần đi kèm, điều quan trọng là phải tầm soát các bệnh đi kèm ví dụ như trầm cảm ở tất cả các bệnh nhân mụn trứng cá”.
Nguồn: medscape.com
