OCHRONOSIS NGOẠI SINH

1. Ochronosis ngoại sinh là gì?

          Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của nền công nghiệp thẩm mỹ, làn da trắng đặc biệt được ưa chuộng ở những quốc gia Châu Á. Sự ra đời của vô số loại kem làm trắng da dễ khiến cho các chị em hoang mang khi muốn chọn một loại mỹ phẩm làm trắng da an toàn.

          Làn sóng ưa chuộng nước da trắng cùng với việc sử dụng kem làm trắng da vô tội vạ đã dẫn đến nhiều hậu quả. Một trong số đó là tình trạng Ochronosis ngoại sinh. Đây là một bệnh đặc trưng bởi những đốm xanh đen sẫm màu, 2 bên trên mặt và phía sau cổ, sau lưng và mặt trước cơ duỗi. Tình trạng rối loạn sắc tố này thường xuất hiện sau một quá trình dài sử dụng kem làm trắng da có chứa hydroquinone hoặc cũng có thể do sử dụng một số chất khác (phenol, tiêm quinine, resorcinol, acid picric, mercury và thuốc viên điều trị sốt rét).

2. Nguyên nhân của Ochronosis ngoại sinh là gì?

          Đa số các trường hợp, Ochronosis ngoại sinh là kết quả từ việc sử dụng hydroquinone (trong kem tẩy trắng). Ngoài ra, cũng có những công bố sự liên quan của bệnh này với việc sử dụng phenol,…

            Một số yếu tố nguy cơ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển Ochronosis ngoại sinh:

          – Tiếp xúc thời gian dài với ánh sáng mặt trời mà không có che chắn, bảo vệ

          – Sử dụng kem làm sáng da chứa hydroquinone thời gian dài, trên diện rộng hoặc lượng nhiều

          – Sự hiện diện của một số tế bào hắc tố có khả năng gây bệnh

          Về cơ chế bệnh sinh, dù nhiều giả thiết đã được đưa ra nhưng để hiểu rõ Ochronosis hình thành như thế nào vẫn cần nhiều thời gian. Findlay và cộng sự cho rằng việc sử dụng thời gian dài sẽ làm cho hydroquinone được giữ lại trong hạ bì nơi mà tác dụng của thuốc bị ngăn cản bởi các nguyên bào sợi. Điều này dẫn tới sự suy thoái của phenolic và các sản phẩm của collagen cùng các sợi đàn hồi. Một số chuyên gia khác cho rằng hydroquinone can thiệp vào quá trình phân hủy melanin, hoặc kích thích tế bào hắc tố sản sinh ra nhiều melanin hơn.

3. Biểu hiện và chẩn đoán Ochronosis ngoại sinh như thế nào?

          Ochronosis ngoại sinh biểu hiện bằng sự xuất hiện của những đốm xanh đen, sẫm màu, lành tính trên mặt, hai bên và phía sau cổ, sau lưng và mặt trước cơ duỗi.

          Chẩn đoán Ochronosis ngoại sinh chủ yếu bằng:

          – Soi da

          – Soi da bằng Dermatoscopy: phương pháp này đang nhận được sự ưa chuộng từ các bác sĩ vì độ chính xác.

          – Giải phẫu bệnh: được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán Ochronosis ngoại sinh.

4. Điều trị như thế nào?

Một số phương pháp điều trị Ochronosis ngoại sinh:

– Phương pháp không dùng thuốc: tăng cường chống nắng cơ học, nâng cao hiệu quả chống nắng bằng cách che chắn, tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời,…

– Phương pháp dùng thuốc: dùng kem chống nắng, retinol acid, corticosteroid, chống oxy hóa bằng vitamin E, vitamin C,…

– Trị liệu: peel da hoặc sử dụng laser theo liệu trình dài hạn,…

Cho dù đã nỗ lực trong việc tìm ra phương pháp điều trị Ochronosis ngoại sinh, tuy nhiên kết quả vẫn chưa thực sự khả quan.

Do vậy, trước khi tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc trong việc điều trị Ochronosis ngoại sinh, mọi người nên dự phòng bằng việc sử dụng các loại kem làm trắng uy tín. Tốt nhất, nên có sự hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa da liễu khi sử dụng kem trắng da thời gian dài.

BSCKII.Phạm Thị Hoàng Bích Dịu – BS. Vũ Tường Vi

Lược dịch từ:

1. Exogenous Ochronosis (2015), Indian Journal of Dermatology, link: http://www.e-ijd.org/article.asp?issn=0019-5154;year=2015;volume=60;issue=6;spage=537;epage=543;aulast=Bhattar :
2. Facial hyperpigmentation: causes and treatment (2013), British Journal of Dermatology, link: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/bjd.12536