Hướng dẫn điều trị bệnh rosacea cập nhật năm 2021

Người dịch: Quang Tiến

Hiệp hội Bác sĩ Da liễu của Anh (BAD) đã công bố hướng dẫn mới về quản lý điều trị bệnh rosacea (chứng đỏ mặt) năm 2021 trên Tạp chí British Journal of Dermatology. Các hướng dẫn của BAD đưa ra các khuyến nghị giúp làm thuyên giảm tình trạng bệnh rosacea, phân loại bệnh nhân dựa trên kiểu hình, sử dụng các liệu pháp tại chỗ và toàn thân, cũng như sử dụng các biện pháp can thiệp, cùng một số khuyến nghị khác.

Tóm tắt các khuyến nghị điều trị bệnh rosacea của BAD

Các khuyến nghị được đưa ra trong hướng dẫn của BAD dựa trên việc đánh giá các báo cáo tổng quan về bệnh rosacea, bao gồm các bài báo được xuất bản đến tháng 2/2020. Các khuyến nghị này được thiết kế để triển khai cho Cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Vương quốc Anh.

Các thành phần chính tham gia vào việc phát triển các hướng dẫn của BAD bao gồm bác sĩ tư vấn da liễu, bác sĩ tư vấn nhãn khoa, đại diện bệnh nhân, cũng như một thành viên hướng dẫn và một quản lý dự án.

Các khuyến nghị chung trong hướng dẫn của BAD bao gồm:

• Bác sĩ da liễu và chuyên khoa khác nên tư vấn bệnh nhân rosacea hạn chế tiếp xúc với các yếu tố được cho là làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Những yếu tố này có thể bao gồm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đồ uống nóng, đồ uống có cồn và đồ ăn cay.
• Vì thời gian điều trị kháng sinh tối ưu ở bệnh nhân rosacea vẫn chưa được biết rõ, bác sĩ lâm sàng nên tránh sử dụng kháng sinh đường uống lâu dài ở nhóm bệnh nhân này. Những ưu và nhược điểm của liệu pháp kháng sinh đường uống dài hạn cần được đánh giá cẩn thận ở từng bệnh nhân.
• Các triệu chứng lâm sàng cả khách quan và chủ quan nên được xem xét khi phân loại kiểu hình bệnh rosacea.
• Các kiểu hình chẩn đoán của bệnh rosacea có thể bao gồm nổi ban đỏ ở vùng trung tâm của mặt cố định đặc trưng hoặc sưng phì đại, cùng với các đặc điểm khác như đỏ bừng, nổi sẩn hoặc mụn mủ, giãn da, cảm giác bỏng hoặc châm chích, thay đổi ở mắt, phù nề và khô da.
• Bác sĩ da liễu và chuyên khoa khác nên tư vấn bệnh nhân rosacea rửa mặt bằng chất làm mềm da, dưỡng ẩm thường xuyên, và sử dụng kem chống nắng và các biện pháp chống nắng khác hàng ngày. Các bác sĩ lâm sàng nên khuyên bệnh nhân mắc bệnh rosacea tránh sử dụng xà phòng và chất tẩy rửa có chất hoạt động bề mặt hoặc chất tẩy rửa, vì chúng có thể làm cho các triệu chứng trầm trọng thêm.
• Các dịch vụ hỗ trợ tâm lý xã hội hoặc tâm thần có thể hữu ích trong việc  giúp kiểm soát các triệu chứng “ẩn” liên quan đến bệnh rosacea, bao gồm lo lắng và trầm cảm. Chăm sóc ban đầu thường là cơ sở để xác định thời điểm xuất hiện các triệu chứng này.

Ngoài ra, các hướng dẫn năm 2021 của BAD về bệnh rosacea cung cấp một số khuyến nghị liên quan đến các liệu pháp điều trị tại chỗ và toàn thân:

• Ở những bệnh nhân rosacea thể sẩn mụn mủ, các liệu pháp điều trị tại chỗ đầu tiên được khuyến nghị bao gồm ivermectin, metronidazole, hoặc axit azelaic. Các bác sĩ lâm sàng nên hội chẩn về nguy cơ kích ứng với các công thức và phương pháp điều trị tại chỗ khác nhau trước khi kê đơn các thuốc này cho bệnh nhân.
• Sữa rửa mặt tạo bọt minocycline có thể được xem xét ở những bệnh nhân rosacea thể sẩn mụn mủ.
• Ở những bệnh nhân rosacea chủ yếu có ban đỏ ở mặt, có thể cân nhắc sử dụng brimonidine tại chỗ hoặc oxymetazoline tại chỗ.
• Một số loại thuốc kháng sinh đường uống có thể được coi là phương pháp điều trị đầu tiên đối với bệnh rosacea thể sẩn mụn mủ nặng, bao gồm azithromycin, clarithromycin, 40 mg doxycycline hàng ngày (dạng phóng thích thay đổi), 100 mg doxycycline hàng ngày, erythromycin, lymecycline và oxytetracycline.
• Nếu có các lựa chọn điều trị khác, nên tránh dùng minocycline toàn thân ở những bệnh nhân rosacea, do có khả năng gây ra các tác dụng phụ.
• Có thể cân nhắc sử dụng isotretinoin liều thấp ngắt quãng ở những bệnh nhân rosacea nặng và dai dẳng.

Các hướng dẫn của BAD cũng đưa ra một số khuyến nghị về các liệu pháp điều trị da liễu và mắt nhất định:

• Có thể cân nhắc sử dụng các liệu pháp laser nhuộm xung, Nd: YAG hoặc ánh sáng xung cường độ cao ở những bệnh nhân rosacea chủ yếu có ban đỏ dai dẳng trên mặt.
• Làm nhỏ mũi bằng phẫu thuật can thiệp hoặc cắt bỏ bằng laser có thể được xem xét ở một số bệnh nhân rhinophyma (bệnh mũi sư tử).
• Ở những bệnh nhân rosacea mắt, bác sĩ da liễu và chuyên khoa khác nên tư vấn bệnh nhân giảm tiếp xúc với điều hòa không khí, máy sưởi trong nhà quá mức, mỹ phẩm quanh mắt và môi trường có khói.
• Nếu khả thi và thích hợp, bác sĩ lâm sàng nên xem xét việc xác định và điều chỉnh/ngưng sử dụng các loại thuốc toàn thân có thể gây khô mắt, chẳng hạn như thuốc giảm lo âu và thuốc chống trầm cảm.
• Có thể khuyến nghị dùng thuốc bôi trơn mắt không kê đơn hoặc thuốc xịt liposomal để giúp giảm các triệu chứng ở bệnh nhân rosacea mắt. Các sản phẩm không chứa chất bảo quản nên được chú trọng nếu yêu cầu sử dụng nhiều hơn 6 lần/ngày.
• Bệnh nhân nên được chuyển đến bác sĩ nhãn khoa nếu họ có các triệu chứng kéo dài mặc dù thường xuyên sử dụng chất bôi trơn tại chỗ và vệ sinh mí mắt đầy đủ và/hoặc nếu bệnh nhân bị giảm thị lực, đau khi di chuyển mắt và đau không ngủ được.

Các khoảng trống trong nghiên cứu bệnh rosacea hiện tại cũng được BAD xác định. Trong hướng dẫn này, BAD đã xác định các lĩnh vực nghiên cứu chính có thể cung cấp các hướng dẫn điều trị bệnh rosacea trong tương lai:

• Ivermectin tại chỗ trên bệnh rosacea mắt
• Các biện pháp can thiệp tại chỗ/toàn thân/thủ thuật đối với ban đỏ thoáng qua
• Bệnh rhinophyma
  • Tác động đến sức khỏe tâm lý
  • Hiệu quả điều trị
  • Lựa chọn tối ưu các biện pháp can thiệp phẫu thuật hoặc laser
• Hiệu quả tiết kiệm chi phí của các phương pháp điều trị cho bệnh nhân rosacea tại Vương quốc Anh
• Căn nguyên, sinh lý bệnh và các vấn đề tâm lý của bệnh rosacea
• Điều trị các triệu chứng thuộc về giác quan

Ủy ban hướng dẫn BAD lưu ý rằng đề xuất sửa đổi các khuyến nghị này được đặt ra vào năm 2026, nhưng các bản cập nhật tạm thời quan trọng có thể cần thiết. Xem xét khoảng thời gian giữa việc xuất bản hướng dẫn và cập nhật được đề xuất, BAD bổ sung “phải thừa nhận rằng trong một số điều kiện nhất định, có thể cần phải đi ngược lại với các hướng dẫn và kết quả của các nghiên cứu trong tương lai có thể yêu cầu thay đổi một số khuyến nghị trong tài liệu này.”

Nguồn: dermatologyadvisor.com