Lưu ý sau khi tiêm vắc-xin COVID-19

Tất cả các loại vắc-xin, bao gồm cả vắc-xin COVID-19, có thể có tác dụng phụ. Toàn thế giới hiện có 15 loại vắc xin COVID-19 được phép sử dụng tại ít nhất một quốc gia.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các tác dụng phụ phổ biến nhất sau khi tiêm vắc-xin COVID-19 là mệt mỏi, sốt, nhức đầu, đau nhức cơ thể, ớn lạnh, buồn nôn, tiêu chảy và đau tại chỗ tiêm.

Mỗi người sẽ có phản ứng khác nhau sau khi tiêm vắc-xin. Một số người có thể có ít hoặc không có phản ứng trong khi số khác có thể phản ứng mạnh hơn và cảm thấy khá mệt mỏi.

Phần sau đây sẽ đề cập đến các biện pháp xử lý trong trường hợp cơ thể có phản ứng phụ sau tiêm.

Phương pháp điều trị không kê đơn

Bất kỳ ai lo lắng về tác dụng phụ của việc tiêm chủng đều tự hỏi liệu họ có nên dùng thuốc không kê đơn trước khi chủng ngừa để hạn chế các tác dụng phụ sau tiêm.

Tuy nhiên, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) không khuyến khích việc này. Mặc dù phòng ngừa và hạn chế các triệu chứng bệnh là một ý kiến hay, nhưng nó không tốt trong trường hợp tiêm vắc-xin.

Biện pháp tốt nhất là người tiêm cần được theo dõi các tác dụng phụ phát sinh và tiên hành điều trị riêng lẻ, thay vì phỏng đoán và dùng một số sản phẩm không kê đơn trước tiêm.

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc không kê đơn nào để giảm bớt tác dụng phụ của vắc-xin, chúng ta nên hỏi ý kiến của dược sĩ. Dựa trên tiền sử bệnh và loại thuốc mà chúng ta sẽ sử dụng, họ sẽ đưa ra các lời khuyên hợp lí .

Nhưng nếu không thể hỏi ý kiến tư vấn của dược sĩ và chúng ta cần giảm tức thì tình trạng đau cơ, đau vết tiêm, sốt,…? Trong trường hợp này, một số thuốc sau có thể được sử dụng:

• ibuprofen (Advil)

• acetaminophen hoặc paracetamol (Tylenol)

• aspirin

Điều trị tại nhà 

Nếu bạn không muốn dùng thuốc không kê đơn hoặc đang tìm kiếm các phương pháp điều trị bổ sung, một số mẹo tự chăm sóc sau đây có thể giúp giảm nhẹ các tác dụng phụ sau tiêm vắc-xin COVID-19.

Nếu bạn bị đau hoặc sưng tại chỗ tiêm, hãy sử dụng khăn ướt sạch và mát chườm lên. Mẹo này cũng có thể giúp giảm đau cơ và khớp.

Để giảm bớt đau nhức hoặc cứng ở cánh tay, hãy vận động nhẹ nhàng càng nhiều càng tốt. Điều này có vẻ phản trực giác và gây ra một chút khó chịu, nhưng nó giúp ngăn ngừa tình trạng căng cứng thêm bằng cách thả lỏng các cơ bị đau.

Nếu bạn ớn lạnh và sốt nhẹ nên uống nhiều nước để tránh mất nước. Mặc quần áo nhẹ và nhiều lớp để tránh bị quá nóng.

 ‘ Cánh tay COVID’ là gì? 

 “Cánh tay Covid” là cách gọi  phản ứng sau tiêm vắc-xin COVID-19 của hãng Moderna. Người dùng có thể bị mẩn đỏ xung quanh vết tiêm, thường xuất hiện khoảng 7 ngày sau khi tiêm liều vắc-xin đầu tiên.

Mặc dù sự xuất hiện của phát ban cần đươc lưu ý, nhưng nó không đe dọa đến tính mạng. Nếu tình trạng này phát triển và gây khó chịu, hãy áp dụng biện pháp chườm lạnh bằng cách sử dụng khăn ướt mát sạch hoặc một túi đá được quấn trong khăn.

Hoặc bạn có thể liên hệ với dược sĩ để được hướng dẫn dùng thuốc kháng histamine, chẳng hạn như diphenhydramine (Benadryl). Thuốc kháng histamine có thể gây buồn ngủ, vì vậy bạn không nên lái xe cho đến khi chắc chắn rằng mình không bị buồn ngủ sau khi dùng thuốc.

Phát ban thường kéo dài khoảng 5 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài 3 tuần. Bạn không cần lo lắng khi tình trạng này xuất hiện sau và kéo dài hơn các tác dụng phụ khác của vắc-xin.

Tác dụng phụ kéo dài bao lâu?

Tác dụng phụ của vắc-xin COVID-19 chỉ kéo dài trong vài ngày. Nếu lâu hơn, hãy liên hệ với bác sĩ.

Một số tác dụng phụ, chẳng hạn như sốt, ớn lạnh và mệt mỏi, cũng là các triệu chứng của COVID-19. Có thể bạn bị nhiễm SARS-CoV-2 ngay trước hoặc sau khi chủng ngừa – trước khi cơ thể có cơ hội tạo ra các kháng thể thích hợp và hình thành khả năng miễn dịch. Ngoài ra, mặc dù hiệu quả phòng ngừa của vắc-xin rất cao, nhưng cũng không đảm bảo 100% khả năng chống lại vi-rút.

Điều quan trọng cần lưu ý là vắc-xin không làm chúng ta mắc COVID-19 vì không vắc-xin nào chứa toàn bộ vi-rút SARS-CoV-2. Bất kì ai mắc COVID-19 sau khi tiêm vắc-xin có khả năng là do tiếp xúc với vi-rút trước khi họ có đủ khả năng miễn dịch.

Nếu các tác dụng phụ giống với các triệu chứng COVID-19 kéo dài, hãy làm xét nghiệm COVID-19 và tuân theo các hướng dẫn của địa phương về cách tự cách ly.

Khi nào cần sự tư vấn của dược sĩ?

Dược sĩ có thể giúp xác định liệu thuốc không kê đơn có an toàn và phù hợp với bạn hay không, và nếu có, thì đó là những loại nào.

Dược sĩ sẽ xem xét tiền sử sức khỏe của bạn và đảm bảo rằng thuốc không kê đơn sẽ không tương khắc với loại thuốc mà bạn đang sử dụng. Ngoài ra, dược sĩ có thể tư vấn các phương pháp điều trị tại nhà và khuyên bạn có nên khám bác sĩ hay không. Họ cũng có thể giải thích cách sử dụng thuốc, cách thức hoạt động và những tác dụng phụ cần chú ý.

Khi nào nên khám bác sĩ?  

Nếu tình trạng phản ứng sau tiêm có biểu hiện nặng hơn, ví dụ như vết tiêm rất đau, hoặc sưng tấy đỏ, hoặc các phản ứng phụ kéo dài hơn một vài ngày, bạn nên khám bắc sĩ để được điều trị.

Nếu xuất hiện phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vắc-xin hãy gọi ngay cấp cứu. Phản ứng này có thể dẫn đến sốc phản vệ gây khó thở, đóng cổ họng, sưng mặt và nổi mề đay.

Sốc phản vệ rất hiếm khi xảy ra. Trong khoảng 1 triệu người tiêm vắc-xin COVID 19 sẽ có 2-5 trường hợp xuất hiện tình trạng này.

Sốc phản vệ sau tiêm vắc-xin thường xảy ra nhanh chóng. Người dùng sẽ được nhân viên y tế quan sát sau tiêm trong khoảng 15 phút nhằm đảm bảo các chuyên gia y tế sẽ có mặt và điều trị kịp thời nếu xuất hiện tình trạng sốc phản vệ .