fbpx
Chuyên đề KCBĐa khoa phổ cậpTin nổi bật

XỬ TRÍ TRẺ BỊ DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

Lê Ánh Diệu

Giới thiệu

Dị vật đường thở là một cấp cứu ở trẻ em, trẻ có thể tử vong nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời. Cần giữ bình tĩnh, tránh cố gắng móc dị vật ra khỏi miệng trẻ vì chưa chắc lấy ra được mà có khi đẩy sâu vào hơn. Đôi khi trong những trường hợp nặng, nếu cha mẹ không biết cách và không kịp xử lý trong vòng từ 5 đến 10 phút thì tính mạng trẻ có thể bị đe dọa.

 Phần lớn các trường hợp tử vong do dị vật đường thở xảy ra ở lứa tuổi tiền học đường. Hiển nhiên là mọi thứ đều có thể lọt vào đường thở do hít.

1. Nguyên nhân:

– Sặc: sữa, cháo, cơm.

– Hít vào đường thở các vật nhỏ như hạt dưa, hạt đậu, hạt na, đồng xu, kẹp giấy…

2. Chẩn đoán: thường hiếm khi rõ ràng nhưng phải nghi ngờ khi trẻ khởi phát bệnh với các dấu hiệu: suy hô hấp đột ngột, ho, nôn và thở rít.

3. Xử trí: Những phương pháp vật lý làm thông đường thở được mô tả sau đây chỉ nên tiến hành nếu:

  • Dị vật đường thở được chẩn đoán rõ, trẻ không ho được và khó thở tăng dần, mất ý thức hoặc xuất hiện ngừng thở.
  • Tư thế ngửa đầu/nâng cằm và ấn hàm để làm thông đường thở không có kết quả ở trẻ ngừng thở

Nếu trẻ ho được thì nên khuyến khích trẻ ho. Không nên can thiệp trừ khi ho không hiệu quả hoặc trẻ mất ý thức. Ho tự nhiên thường có hiệu qủa hơn bất kỳ nghiệm pháp nào.

Hình 1 : Trình tự xử trí một trẻ bị sặc

Trẻ nhũ nhi

Ấn bụng trẻ nhũ nhi có thể gây chấn thương nội tạng. Vì vậy ở lứa tuổi này nên phối hợp động tác vỗ lưng và ấn ngực để loại bỏ dị vật.

Đặt trẻ dọc theo cánh tay người cấp cứu, đầu thấp, người cấp cứu đặt tay dọc lên đùi mình và dùng gót bàn tay còn lại vỗ lên lưng trẻ Nếu dị vật không bật ra, lật ngược trẻ lại, đặt nằm lên đùi vẫn ở tư thế đầu thấp. Ấn ngực 5 lần tại vị trí ép tim với tần suất 1 lần/giây.

Nếu trẻ quá lớn không sử dụng được kỹ thuật một tay thì có thể đặt trẻ trong lòng người cấp cứu

Hình 2: Vỗ Lưng và ấn ngực ở trẻ nhũ nhi

Trẻ lớn

   Có thể sử dụng kỹ thuật vỗ lưng và ấn ngực như ở trẻ nhũ nhi (Hình 2). Ở trẻ lớn có thể áp dụng kỹ thuật Heimlich. Kỹ thuật này có thể được tiến hành khi nạn nhân ở tư thế đứng, ngồi, quỳ hoặc nằm.

Hình 3: Vỗ lưng ở trẻ nhũ nhi và trẻ lớn

Khi đứa trẻ ở tư thế đứng, quỳ, hoặc ngồi, người cấp cứu đứng phía sau nạn nhân, vòng tay qua người nạn nhân. Do chiều cao nạn nhân thấp, để hiệu quả hơn, người cấp cứu có thể nhấc trẻ lên hoặc quỳ phía sau trẻ. Đặt gốc bàn tay của một tay trên bụng trẻ ở vị trí trên rốn, dưới mũi ức, tay thứ 2 đặt lên trên tay thứ nhất, dùng cả hai tay ấn mạnh lên bụng về phía sau. Ấn 5 lần trừ khi dị vật bật được ra ngoài.

Hình 4:  Kỹ thuật Heimlich ở trẻ đứng

Để làm kỹ thuật Heimlich khi trẻ nằm ngửa, người cấp cứu quỳ chân đối diện với người trẻ. Đặt gót bàn tay của một tay trên bụng trẻ ở vị trí trên rốn, dưới mũi ức ; tay thứ 2 đặt lên trên tay thứ nhất, dùng cả hai tay ấn mạnh lên bụng về phía sau. Ấn 5 lần trừ khi dị vật bật được ra ngoài.

Hình 5: Kỹ thuật ấn bụng

4. Phòng ngừa:

– Để xa tầm với của trẻ nhỏ tất cả các vật dụng nhỏ có thể gây nguy hiểm cho trẻ, nhất là những vật dụng tròn và trơn dễ rơi vào đường thở.

– Không ép trẻ ăn, uống khi đang khóc hoặc không nên nô đùa khi có thức ăn trong miệng.

– Luyện cho trẻ thói quen không cho các vật và đồ chơi vào miệng ngậm mút.

– Không cho trẻ ăn thức ăn dễ hóc như lạc, thạch, nhãn …

Tài liệu tham khảo

  1. Giáo trình sau đại học Nhi khoa tập 1, Phó giáo sư tiến sĩ Bùi Bình Bảo Sơn.
  2. Luten R, Rothrock SG (2008). Approach to Resuscitation and Advanced Life Support for Infants and Children. In Pediatric Emergency Medicine, 6 th Edition. Lippincott Williams and Wilkins.
Show More

Related Articles

Back to top button