Dinh dưỡng trong thai kỳ và những lưu ý quan trọng
Bs. Vũ Tường Vi
Tại sao dinh dưỡng lại quan trọng trong thời kỳ mang thai?
Dinh dưỡng là ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng để cơ thể nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết. Chất dinh dưỡng là những chất có trong thực phẩm mà cơ thể chúng ta cần để chúng có thể hoạt động và phát triển. Chúng bao gồm: carbohydrate, chất béo, protein, vitamin, khoáng chất và nước.
Khi bạn mang thai, chế độ dinh dưỡng quan trọng hơn bao giờ hết. Bạn cần nhiều chất dinh dưỡng quan trọng hơn so với trước khi mang thai. Lựa chọn thực phẩm lành mạnh mỗi ngày sẽ giúp bạn cung cấp cho con bạn những gì trẻ cần để phát triển. Nó cũng sẽ giúp đảm bảo rằng bạn và em bé của bạn đạt được số cân nặng thích hợp.
Hình: Bổ sung đầy đủ các nhóm dinh dưỡng khi mang thai, nguồn:Internet
Khi tôi đang mang thai nhu cầu dinh dưỡng có gì đặc biệt không?
Bạn cần nhiều axit folic, sắt, canxi và vitamin D hơn so với trước khi mang thai:
- Axit folic là một loại vitamin B có thể giúp ngăn ngừa một số dị tật bẩm sinh. Bạn cần bổ sung 400 mcg acid folic mỗi ngày ít nhất trong 3 tháng trước khi có thai. Trong khi mang thai và khi cho con bú, bạn cần 400 – 1000 mcg mỗi ngày từ thực phẩm hoặc vitamin. Thật khó để bạn cung cấp đủ lượng này chỉ từ thực phẩm, vì vậy bạn cần phải uống bổ sung axit folic.
- Sắt rất quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển trí não của bé. Khi mang thai, lượng máu trong cơ thể tăng lên, vì vậy bạn cần nhiều chất sắt hơn cho bản thân và sự phát triển của thai nhi. Bạn cần bổ sung 30 – 60 mg sắt mỗi ngày uống lúc bụng đói.
- Canxi giúp bé tạo xương và răng chắc khỏe, có vai trò quan trọng trong hoạt động của tim, thần kinh và cơ bắp. Bổ sung canxi còn giúp bạn giảm nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật. Bạn cần cung cấp canxi 1000 – 1500 mg mỗi ngày.
- Vitamin D giúp canxi hình thành xương và răng của em bé. Tất cả phụ nữ, dù mang thai hay không, nên được bổ sung 600 IU (đơn vị quốc tế) vitamin D mỗi ngày.
Hãy nhớ rằng dùng quá nhiều chất bổ sung có thể gây hại. Ví dụ, nếu dùng quá liều vitamin A cho phụ nữ mang thai có thể gây dị tật bẩm sinh. Chỉ uống vitamin và chất bổ sung khoáng chất mà các bác sĩ sản khoa khuyến nghị.
Bạn cũng cần nhiều protein hơn khi mang thai. Các nguồn protein lành mạnh bao gồm đậu xanh, đậu Hà Lan, trứng, thịt nạc, hải sản, các loại hạt và ngũ cốc không tẩm muối.
Hydrat hóa là một mối quan tâm dinh dưỡng đặc biệt khác trong thời kỳ mang thai. Khi bạn mang thai, cơ thể bạn cần nhiều nước hơn nữa để đủ nước và hỗ trợ sự sống bên trong bạn. Vì vậy, điều quan trọng là phải uống đủ chất lỏng mỗi ngày.
Tôi nên tăng bao nhiêu cân khi mang thai?
Trước khi mang thai, bạn cần bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ nhằm đạt chỉ số khối cơ thể (BMI) bình thường từ 18,5-25 hoặc có cân nặng ít nhất trên 40 kg. Bạn nên tăng bao nhiêu cân tùy thuộc vào sức khỏe của bạn và cân nặng của bạn trước khi mang thai:
- Nếu bạn ở mức cân nặng bình thường trước khi mang thai, bạn sẽ tăng khoảng 11 đến 16 kg.
- Nếu bạn bị thiếu cân trước khi mang thai, bạn nên tăng thêm.
- Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai, bạn nên tăng ít hơn.
Hãy đến gặp bác sĩ sản khoa của bạn để biết tăng bao nhiêu cân trong thai kỳ là tốt cho sức khỏe của bạn. Bạn nên tăng cân dần dần trong suốt thai kỳ.
Tôi có cần ăn nhiều calo hơn khi mang thai không?
Bạn cần bao nhiêu calo tùy thuộc vào mục tiêu tăng cân của bạn. Bác sĩ sản khoa có thể cho bạn biết bạn nên tăng bao nhiêu cân, dựa trên những yếu tố như cân nặng của bạn trước khi mang thai, tuổi của bạn và tốc độ tăng cân của bạn. Các khuyến nghị chung là:
- Trong ba tháng đầu của thai kỳ, bạn có thể không cần thêm calo.
- Trong ba tháng giữa, bạn thường cần thêm khoảng 340 calo mỗi ngày.
- Trong ba tháng cuối, bạn có thể cần thêm khoảng 450 calo mỗi ngày.
- Trong những tuần cuối của thai kỳ, bạn có thể không cần thêm calo.
Hãy nhớ rằng không phải tất cả lượng calo đều như nhau. Bạn nên ăn các loại thực phẩm lành mạnh chứa nhiều chất dinh dưỡng – không phải “calo rỗng” như những loại có trong nước ngọt, bánh kẹo và món tráng miệng.
Tôi nên tránh những thực phẩm nào khi mang thai?
Khi mang thai, bạn nên tránh:
- Rượu bia. Không có lượng cồn nào được biết là an toàn cho phụ nữ uống trong thời kỳ mang thai.
Hình: Rượu bia không an toàn cho bà bầu, nguồn: Internet
- Cá có thể có hàm lượng thủy ngân cao. Hạn chế cá ngừ trắng (cá ngừ albacore) ở mức 170 gram mỗi tuần. Không ăn cá ngói, cá mập, cá kiếm, hoặc cá thu.
- Thực phẩm có nhiều khả năng chứa vi trùng có thể gây bệnh do thực phẩm, bao gồm
- Hải sản hun khói trong tủ lạnh như cá trắng, cá hồi và cá thu
- Xúc xích hoặc thịt nguội không được làm nóng
- Thịt đông lạnh
- Sữa hoặc nước trái cây chưa tiệt trùng
- Salad làm từ cửa hàng, chẳng hạn như salad gà, trứng hoặc cá ngừ
- Phô mai mềm chưa tiệt trùng
- Rau mầm của bất kỳ loại nào (bao gồm cỏ linh lăng, cỏ ba lá, củ cải và đậu xanh)
- Quá nhiều caffeine. Uống nhiều caffein có thể có hại cho em bé của bạn. Một lượng nhỏ hoặc vừa phải của caffeine (dưới 200 mg mỗi ngày) có vẻ là an toàn trong thai kỳ. Đây là số lượng trong khoảng 340 gram cà phê. Nhưng nghiên cứu thêm là cần thiết. Hãy thảo luận với bác sĩ sản khoa của bạn về việc uống một lượng caffeine hạn chế có phù hợp với bạn hay không.
Tài liệu tham khảo
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Health Tips for Pregnant Women, link: https://www.niddk.nih.gov/health-information/weight-management/healthy-eating-physical-activity-for-life/health-tips-for-pregnant-women, accessed on 13/10/2022.
- MedlinePlus [Internet]. National Library of Medicine (US). Pregnancy and Nutrition. Available from: https://medlineplus.gov/pregnancyandnutrition.html , accessed on 13/10/2022.
- Chăm sóc trước khi có thai và trước khi sinh. Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, Bộ Y tế, 2016.
- Phác đồ khám thai Bệnh viện Từ Dũ 2022.