MỘT SỐ ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ BỆNH ẤU TRÙNG DI CHUYỂN Ở DA
Bs.CKII. Đinh Thị Ái Liên
1. Đại cương:
Bệnh ấu trùng di chuyển ở da có các tổn thương da đặc trưng là ban đỏ hình dải vằn vèo hoặc hình lượn sóng, di chuyển kèm theo ngứa rất nhiều. Bệnh thường là hậu quả của nhiễm qua da ấu trùng giun móc của chó, mèo.
Con người có thể bị nhiễm bệnh khi ấu trùng từ đất xâm nhập vào da. Ấu trùng di chuyển gây ra các phản ứng viêm dọc theo đường đi ở da, phản ứng viêm này có thể tiếp tục diễn ra trong vài tuần. Một số trường hợp xâm nhập vào mô sâu hơn, có thể gây ra tổn thương ở phổi nhưng rất hiếm.
2. Lâm sàng
– Cơ năng: Ngứa rất nhiều ,98-100% bệnh nhân có triệu chứng này
– Vị trí: Thường gặp ở chi dưới, đặc biệt là bàn chân. Ngoài ra có thể gặp ở mông, sinh dục; thân và chi trên rất ít gặp.
– Số lượng: Một tới ba thương tổn.
– Tổn thương sưng đỏ, phù nề tại chỗ, có thể bị bội nhiễm, mưng mủ.
– Chiều rộng thương tổn khoảng 2 mm, chiều dài có thể từ 15mm tới 20 mm
– Tổn thương có thể nối dài thêm 1-2cm mỗi ngày nên người bệnh thường hoang mang, lo sợ.
– Thương tổn mới nối dài có màu đỏ hơn, thương tổn cũ ít đỏ hơn và xẹp dần.
– Tổn thương có thể trở nên chàm hóa, đóng vảy tiết
Một số hình ảnh minh họa

3. Chẩn đoán xác định:
– Dựa vào tiền sử có tiếp xúc với đất, cát ẩm ướt, nơi có thể có phân chó, mèo và đặc biệt là dựa vào các thương tổn da tìm thấy ở nơi ấu trùng xâm nhập.
– Tăng bạch cầu ưa acid trong máu: Hiếm gặp.
– Sử dụng Dermoscopy: Thấy vùng nâu mờ, không rõ cấu trúc tương ứng với vùng hang rỗng ấu trùng để lại sau khi di chuyển.
4. Điều trị
4.1. Điều trị toàn thân:
– Thuốc diệt ấu trùng:
+ Ivermectin là lựa chọn hàng đầu vì hiệu quả cao, dễ dung nạp và ít tác dụng phụ. Liều dùng: 200mcg/kg uống liều duy nhất.
Sau khi điều trị, triệu chứng ngứa thường mất đi sau 3 ngày và tổn thương da thường mất đi sau 7 ngày.
Bệnh nhân có viêm nang lông do ấu trùng giun móc nên được điều trị bằng 2 liều Ivermectin.
+ Albendazole: 400mg uống trong 3 ngày liên tiếp. Đối với bệnh nhân có nhiều tổn thương hoặc tổn thương lan rộng có thể dùng một đợt Albendazole kéo dài 5-7 ngày. ( Nếu không có albedazole có thể dùng mebendazole ).
– Kháng histamin điều trị triệu chứng ngứa.
– Kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân trong trường hợp bội nhiễm.
4.2.Điều trị tại chỗ:
+ Bôi một trong các loại dung dịch thuốc màu sau: Milian, castellani, xanh methylen hoặc mỡ kháng sinh.
Thiabendazole 15%: Bôi trong 5 ngày. Có hiệu quả trong giảm ngứa và ngăn chặn sự lan rộng của tổn thương.
Albendazole 10% : Bôi 3 lần/ ngày trong 10 ngày.
5. Phòng bệnh:
Nên đi giày dép, găng tay khi làm vườn, không nên tiếp xúc trực tiếp da, niêm mạc với đất, cát nơi có thể có ấu trùng giun của chó, mèo khu trú.
6. Tóm lại:
Bệnh ấu trùng di chuyển ở da là bệnh lành tính.
Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ không bị bội nhiễm và nhanh khỏi hơn.
Nên kết hợp điều trị tại chỗ với toàn thân.
Triệu chứng trên da có thể tồn tại sau vài tuần đến vài tháng.
Bệnh viện Phong- Da liễu Trung ương Quy Hòa là tuyến đầu của khu vực Miền trung- Tây nguyên chuyên điều trị các bệnh da trong đó có bệnh ấu trùng di chuyển ở da. Vì vậy, khi mắc bệnh người bệnh nên đi khám để được các bác sĩ khám và điều trị sớm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ môn Da liễu Trường Đại học Y Hà Nội. 2019. Hình ảnh lâm sàng chẩn đoán và điều trị trong chuyên ngành Da liễu.
2.Peter F Weller, Karin Leder; Hookworm-related cutaneous larva migrans, https://www.uptodate.com/ .
3.F. Lacarrubba, A. E. Verzi, F. Dinotta và cộng sự (2015). Dermatoscopy in inflammatory and infectious skin disorders. G Ital Dermatol Venereol, 150 (5), 521-531.
4.H. Feldmeier và A. Schuster (2012). Mini review: Hookworm-related cutaneous larva migrans. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 31 (6), 915-918.