fbpx
Chuyên đề KCBGiải phẫu BệnhKhối Cận Lâm sàngTin nổi bật

LỊCH SỬ TẾ BÀO HỌC TRONG Y HOC

Nguyễn Hoàng Ân

Tế bào học là một phương pháp chẩn đoán dựa trên nghiên cứu những thay đổi hình thái tế bào xảy ra trong quá trình bệnh. Kiểm tra tế bào học đầu tiên được thực hiện sau khi phát minh ra kính hiển vi và sự phát triển này đã phát hiện ra rằng “tất cả các sinh vật sống đều được hình thành từ các tế bào”. Tuy nhiên, nhiều nhà bệnh học nổi tiếng, chẳng hạn như Giovanni Baptista Morgagni người Ý (1682–1771), Matthew Baillie người Anh (1761–1823) và Marie François Xavier Bichat người Pháp (1771–1802), bác bỏ việc sử dụng kính hiển vi. Do đó, việc sử dụng kính hiển vi cho mục đích chẩn đoán đã bị trì hoãn cho đến đầu thế kỷ XIX. Nhà sinh lý học và giải phẫu học người Đức Johannes Müller (1801–1858) đã thực hiện kiểm tra tế bào học đầu tiên vào năm 1838. Trong thời gian làm việc tại Berlin, Müller đã quan sát các tế bào khối u của các mẫu lấy từ mô khối u sau khi phẫu thuật cắt bỏ. Sau đó, các xét nghiệm tế bào học được sử dụng để chẩn đoán các bệnh lý khác nhau về khối u. Lebert (1813–1878), một nhà nghiên cứu bệnh học người Đức, đã kiểm tra các mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch tràn, dịch tiết khí quản và nước tiểu (Hình 1.1 và 1.2, Bảng 1.1).

Hình 1.1 Các xét nghiệm tế bào học đầu tiên được thực hiện không nhuộm. Kiểm tra trực tiếp bằng kính hiển vi cho thấy các tế bào ly gai (mũi tên) ở một bệnh nhân bị nhiễm herpes (× 1000)

Hinh 1.2 Nhuộm tế bào tăng khả năng nhận biết tế bào. Kiểm tra bằng kính hiển vi cho thấy các tế bào ly gai và các tế bào khổng lồ đa nhân ở một bệnh nhân bị nhiễm herpes (MGG × 1000)

Bảng 1.1. Lịch sử tế bào học

Phát minh ra kính hiển vi và khám phá ra tế bàoHooke (1660–1665) and Leeuwenhoek (1672)
Thời kỳ đen tối, trong thời kỳ đó việc sử dụng kính hiển vi bị từ chối(1665–1838)
Các xét nghiệm tế bào đầu tiên trong y họcMüller (1838)
Kiểm tra tế bào để phát hiện sớm ung thư cổ tử cungGluge (1843)
Kiểm tra tế bào của khối u tuyến cận giápVogel (1843)
Kiểm tra tế bào của sarcomaWalshe (1844)
Kiểm tra tế bào của dịch tràn, dịch tiết và nước tiểuLebert (1845
Kiểm tra tế bào học của đờm có máuWalshe (1846)
Chọc hút sinh thiết chẩn đoán ung thư vúPaget (1853)
Chẩn đoán bệnh ác tính với tế bào nước tiểuLambl (1859)
Xét nghiệm tế bào nước tiểu trở thành một xét nghiệm thường quy cho bệnh ung thư bàng quangFerguson (1892)
Xét nghiệm tế bào đờm trở thành một xét nghiệm thường quyBetschardt (1895)
Xét nghiệm tế bào dịch cổ chướng chẩn đoán ung thư phúc mạcBahrenberg (1895)
Phát hiện tế bào ác tính trong dịch não tủyDufour (1904)
Kiểm tra tế bào khi rửa dạ dàyMarissi (1909)
Chọc hút tế bào được giới thiệu ở New YorkEwing (1922)
Chẩn đoán tế bào ung thư cổ tử cungPapanicolaou (1928)
Chọc hút sinh thiết trong ung thư tuyến tiền liệtFerguson (1930)
Giá trị chẩn đoán tế bào học trong chẩn đoán ung thư cổ tử cungPapanicolaou (1941)
Xác định các kỹ thuật nhuộm mới trong phết tế bào âm đạoPapanicolaou (1942)
Sử dụng xét nghiệm tế bào học trong các bệnh da liễuTzanck (1947)
Xuất bản Atlas tế bào bongPapanicolaou (1954)
Xuất bản cuốn sách tế bào học toàn diện đầu tiênKoss (1961)
Xuất bản Atlas tế bào học da liễuRuocco (1980)

Arnault Tzanck (1886–1954) một bác sĩ da liễu người Pháp thực hiện đầu tiên các xét nghiệm tế bào học chẩn đoán các bệnh da liễu. Tzanck đã mô tả các tế bào ly gai để chẩn đoán pemphigus và các tế bào khổng lồ đa nhân và các tế bào ly gai để chẩn đoán nhiễm Herpes. Sau đó, ông đã công bố những phát hiện tế bào học của một số khối u da. Ngoài ra, Ông cùng với Darier và Civatte phân loại các bệnh bọng nước trước khi phát hiện ra phương pháp miễn dịch huỳnh quang. Vì lý do này, các xét nghiệm tế bào học được thực hiện trong những năm tiếp theo đối với các bệnh da liễu được gọi là “xét nghiệm phết tế bào Tzanck”. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện trên xét nghiệm phết tế bào Tzanck. Vincenzo Ruocco đặc biệt quan tâm đến da liễu và ông đã xuất bản Atlas tế bào học phát hiện các bệnh da vào năm 1980.

Sử dụng tế bào học trong thực hành da liễu thường quy chỉ giới hạn ở một số bệnh, mặc dù nhiều bệnh ngoài da có thể được chẩn đoán nhanh chóng bằng xét nghiệm tế bào học. Ngày nay, phương pháp tế bào học da được sử dụng đặc biệt để chẩn đoán bệnh leishmaniasis và bệnh phong ở các vùng lưu hành bệnh. Ở những vùng không lưu hành hai bệnh này, nó thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh pemphigus và herpes. Trong những năm gần đây, sự quan tâm đến tế bào học đã tăng lên do các nghiên cứu nhấn mạnh giá trị của tế bào học trong bệnh mụn-bọng nước, mụn mủ, u hạt và các bệnh da sắc tố.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

  1. Durdu M (2019), History of Cytology, Cutaneous Cytology and Tzanck Smear Test, Springer, PP.1-3.
  2. Media BS (2017), “an introduction to cell biology”, cell biology.
  3. Steven I. Hajdu1 and Hormoz Ehya (2008), “A Note from History: Foundation of Diagnostic Cytology”, Annals of Clinical & Laboratory Science, 38(3), 2008.

Show More

Related Articles

Back to top button